Joanna Helander (ur. 1948, Ruda Śląska) – fotografka, autorka filmów dokumentalnych, pisarka i tłumaczka. Zaangażowana w działalność opozycyjną, zmuszona do emigracji w 1971 roku do Szwecji, gdzie odbyła studia fotograficzne. Od połowy lat 1970. regularnie odwiedzała Polskę dokumentując życie codzienne w PRL. W latach 1980. zaangażowana we wspieranie kultury niezależnej. Autorka licznych fotograficznych i filmowych portretów osobistości polskiej kultury, m.in. Wisławy Szymborskiej, której poświęciła jedną ze swoich książek fotograficznych.