Fotoblok. Europa Środkowa w książkach fotograficznych
Wystawa w galerii Międzynarodowego Centrum Kultury w Krakowie
22 listopada 2019 — 1 marca 2020
Koncepcja wystawy: Łukasz Gorczyca, Adam Mazur
Kuratorzy wystawy: Łukasz Gorczyca, Adam Mazur, Natalia Żak
Zespół badawczy: Arnis Balčus, Vladimír Birgus, Adriana Dumitran, Eve Kiiler, Bohunka Koklesová, Claudia Küssel, Agnė Narušytė, Tomáš Pospěch, Peter Puklus, Wojciech Wilczyk
Aranżacja plastyczna: Damian Nowak
Koordynacja: Karolina Wójcik
Książki opowiadają historie, fotografie je ukazują. Ilustrowane zdjęciami albumy, książki i broszury stały się w XX wieku jednymi z podstawowych narzędzi kultury masowej. Fotografia przejęła rolę medium historii. Życie przyspieszyło, a świat skurczył się dzięki szybszej komunikacji, a przede wszystkim – dzięki globalnemu przepływowi obrazów fotograficznych.
Wystawa prezentuje najbardziej niezwykłe publikacje fotograficzne jakie powstały w Europie Środkowej od schyłku XIX do początku XXI wieku. Książki te stanowią intrygujące repozytorium powikłanej historii regionu, są dokumentami zmieniających się stosunków społecznych, wizji politycznych oraz powinności fotografii i sztuki. Wśród ich autorów są zarówno wybitni i znani artyści – František Drtikol, Edward Hartwig, Kata Kálmán, Hedy Löffler, Martin Martinček, Zofia Rydet czy Antanas Sutkus, jak i znakomici, ale pomijani dotąd przez historię fotografii twórcy, a także szereg anonimowych autorów, którzy swoimi zdjęciami uwiecznili kluczowe momenty naszej historii.
Wyjątkowość środkowoeuropejskich książek fotograficznych sytuuje się właśnie na przecięciu ambicji artystycznych i propagandy, wielkich narracji historii i małych enklaw wolności. Niektóre z nich są dziełami sztuki, inne wstrząsającymi dokumentami zbrodni. Po raz pierwszy zestawione tu razem ukazują różne odcienie wspólnej dla całego regionu historii, pokazują szeroki kontekst i przestrzeń społeczną ich oddziaływania – od galerii sztuki, poprzez propagandowe księgarnie objazdowe, archiwa i sale sądowe, kluby książki i prasy, aż po ulicę, skąd historia najszybciej trafia do książek.
Przygotowana przez Łukasza Gorczycę i Adama Mazura wraz z Natalią Żak narracja podzielona jest na rozdziały tematyczne, prowadzące widza przez wiek XX od momentu pojawienia się pierwszych, drukowanych w masowych nakładach książek ilustrowanych fotografiami, aż po czasy nam współczesne, epokę transformacji zarówno politycznej, jak i kulturowej, w której książka odgrywa rolę dokumentu i narzędzia zmiany.
Fotoblok jest wynikiem pasji kolekcjonerskiej i kilkuletniego programu badawczego z udziałem artystów i akademików z państw Europy Środkowej. Obiekty zgromadzone na wystawie można nie tylko oglądać, lecz również kartkować, czytać i dotykać. To być może ostatnia szansa na tak bezpośredni kontakt z książką fotograficzną, obiektem coraz bardziej cenionym, poszukiwanym, a więc także nieuchronnie niedostępnym.
Strona wystawy na portalu www.mck.krakow.pl
Zdjęcia wystawy: Paweł Mazur, MCK
